Maligni tumor pluća

Tumor pluća je uzrokovan nekontrolisanim rastom štetnih ćelija u plućima. Tretmani uključuju operaciju, hemoterapiju, imunoterapiju, zračenje i ciljane lekove. Skrining se preporučuje ako je pacijent pod visokim rizikom. Napredak u lečenju prouzrokovao je značajan pad smrtnosti od raka pluća poslednjih godina.

Šta je maligni tumor pluća?

Maligni rak pluća je bolest uzrokovana nekontrolisanom deobom ćelija u plućima pacijenta. Ćelije se dele i prave više kopija kao deo svoje normalne funkcije. Međutim ponekad nastanu promene – mutacije, zbog kojih nastavljaju da se dele. Oštećene ćelije koje se nekontrolisano dele stvaraju mase ili tumore, tkiva koja na kraju sprečavaju vaše organe da rade kako treba.

Maligni rak pluća je naziv za karcinom koji počinje u plućima pacijenta – obično u disajnim putevima (bronhiolama) ili malim vazdušnim kesama (alveolama).

Simptomi raka pluća

Većina simptoma raka pluća izgleda slično drugim, manje ozbiljnim bolestima. Mnogi ljudi nemaju simptome dok bolest ne uznapreduje, međutim neki ljudi imaju simptome u ranim fazama. Za one koji dožive simptome, to može biti samo jedan ili nekoliko od ovih:

• Kašalj koji ne nestaje ili se vremenom pogoršava
• Problemi sa disanjem ili otežano disanje (dispneja)
• Bol ili nelagodnost u grudima
• Šištanje prikom disanja
• Kašljanje krvi (hemoptiza)
• Promuklost
• Gubitak apetita
• Neobjašnjivi gubitak težine
• Neobjašnjiv umor
• Bol u ramenu
• Oticanje lica, vrata, ruku ili gornjeg dela grudnog koša (sindrom gornje šuplje vene)
• Mala zenica i spušteni kapak na jednom oku sa malo ili nimalo znojenja na toj strani lica (Hornerov sindrom)

Kada je potrebno posetiti lekara?

Kašalj ili pneumonija koji se stalno vraćaju nakon tretmana ponekad mogu biti rani znak raka pluća (iako može biti znak manje ozbiljnih stanja). Najčešći znaci raka pluća uključuju uporan ili pogoršavajući kašalj, kratak dah, bol u grudima, promuklost ili neobjašnjiv gubitak težine.

U zavisnosti od toga gde u vašim plućima počinje rak, neki od ovih simptoma se mogu javiti rano (u stadijumu I ili II), ali se često ne dešavaju sve dok rak ne napreduje u kasnije stadijume. Zato je važno da navreme posetite lekara, posebno ako spadate u grupu sa povećanim rizikom od razvijanja malignog tumora pluća.

Faktori rizika za razvijanje malignog tumora pluća

Iako postoji mnogo faktora koji mogu povećati rizik od raka pluća, pušenje bilo koje vrste duvanskih proizvoda, je najveći pojedinačni faktor rizika. Stručnjaci procenjuju da je 80% smrti od raka pluća povezano sa pušenjem.

Ostali faktori rizika uključuju:

• Izloženosz pasivnom duvanskom dimu.
• Izloženost štetnim materijama, kao što su zagađenje vazduha, radon, azbest, uranijum, izduvni gasovi dizela, silicijum, proizvodi od uglja i dr.
• Prethodne terapije zračenjem na grudima (na primer, za rak dojke ili limfom).
• Postojanje porodične istorije raka pluća.

Vrste malignih tumora pluća

Postoji mnogo karcinoma koji pogađaju pluća, ali obično koristimo termin „rak pluća“ za dve glavne vrste: rak pluća ne-malih ćelija i rak pluća malih ćelija.

Rak pluća ne-malih ćelija (NSCLC)

Rak pluća ne-malih ćelija je najčešći tip malignih tumora pluća, preko 80% slučajeva raka pluća. Uobičajeni tipovi uključuju adenokarcinom i karcinom skvamoznih ćelija. Adenoskamozni karcinom i sarkomatoidni karcinom su dva manje uobičajena tipa NSCLC.

Rak malih ćelija pluća (SCLC)

Rak malih ćelija pluća raste brže i teže ga je lečiti od NSCLC. Često se nalazi kao relativno mali tumor pluća koji se već proširio na druge delove tela pacijenta. Specifični tipovi SCLC uključuju karcinom malih ćelija i kombinovani karcinom malih ćelija.

Druge vrste raka pluća

Druge vrste tumora mogu početi u ili oko pluća, uključujući limfome (rak u limfnim čvorovima), sarkome (rak u kostima ili mekom tkivu) i mezoteliom pleure (rak u sluznici pluća). Oni se tretiraju drugačije i obično se ne nazivaju rakom pluća.

Faze malignog tumora pluća

Rak se obično određuje na osnovu veličine početnog tumora, koliko daleko ili duboko u okolno tkivo ide i da li se širi na limfne čvorove ili druge organe. Svaka vrsta raka ima svoje smernice za stadijum.

Stadijumi raka pluća

Svaka faza ima nekoliko kombinacija veličine i širine koje mogu spadati u tu kategoriju. Na primer, primarni tumor u III stadijumu raka mogao bi biti manji nego u II stadijumu raka, ali drugi faktori ga stavljaju u napredniji stadijum. Opšti stadijum raka pluća je:

Faza 0: Rak je u gornjoj sluznici pluća ili bronha. Nije se proširio na druge delove pluća ili van pluća.

Faza I: Rak se nije proširio izvan pluća.

Faza II: Rak je veći od stadijuma I, proširio se na limfne čvorove unutar pluća ili postoji više od jednog tumora u istom režnju pluća.

Faza III: Rak je veći od stadijuma II, proširio se na obližnje limfne čvorove ili strukture ili postoji više od jednog tumora u drugom režnju istog pluća.

Faza IV: Rak se proširio na drugo plućno krilo, tečnost oko pluća, tečnost oko srca ili udaljene organe.

Ograničena nasuprot ekstenzivnoj fazi

Dok lekari sada koriste stadijume od I do IV za rak pluća malih ćelija, takođe možete čuti da je opisan kao ograničen ili ekstenzivni stadijum. Ovo se zasniva na tome da li se područje može tretirati jednim poljem zračenja. SCLC ograničenog stadijuma je ograničen na jedno plućno krilo i ponekad može biti u limfnim čvorovima u sredini grudnog koša ili iznad ključne kosti na istoj strani. Ekstenzivna faza SCLC je rasprostranjena u jednom plućnom krilu ili se proširila na druga pluća, limfne čvorove na suprotnoj strani pluća ili na druge delove tela.

Dijagnostikovanje malignog tumora pluća

Dijagnostikovanje raka pluća može biti proces sa više koraka. Prva poseta lekaru obično će uključivati slušanje simptoma, pitanja o zdravstvenoj istoriji i obavljanje fizičkog pregleda pacijenta (kao što je slušanje srca i pluća). Pošto su simptomi raka pluća slični mnogim drugim, češćim bolestima, vaš lekar može početi tako što će vas uputiti da obavite analize krvi i rendgenski snimak grudnog koša.

Ako vaš lekar posumnja da biste mogli imati rak pluća, vaši sledeći koraci u dijagnozi obično bi uključivali više testova snimanja, kao što je CT skeniranje, a zatim biopsija. Ostali testovi uključuju korišćenje PET/CT skeniranja da se vidi da li se rak proširio i testove kancerogenog tkiva iz biopsije kako bi se odredila najbolja vrsta lečenja.

Analize krvi

Analize krvi ne mogu same da dijagnostikuju rak, ali mogu pomoći vašem lekaru da proveri kako vaši organi i drugi delovi tela funkcionišu.

Skeniranje

Rendgenski snimci grudnog koša i CT skeniranje daju vašem lekaru slike koje mogu pokazati promene u vašim plućima. PET/CT skeniranje se obično radi da bi se procenio zabrinjavajući nalaz na CT skeniranju ili nakon dijagnoze raka kako bi se utvrdilo da li se rak proširio.

Biopsija

Postoje brojne procedure koje vaš lekar može da koristi da bi pažljivije pogledao šta se dešava u vašim grudima. Tokom istih procedura, vaš lekar može uzeti uzorke tkiva ili tečnosti (biopsija), koji se mogu proučavati pod mikroskopom kako bi se potražile ćelije raka i utvrdila kakva je vrsta raka. Uzorci se takođe mogu testirati na genetske promene (mutacije) koje mogu uticati na vaš tretman.

Postupci koji se koriste za početnu dijagnozu raka pluća ili saznanje više o njegovom širenju uključuju:

• Biopsija iglom – tokom ove procedure vaš lekar će koristiti iglu za prikupljanje uzoraka tečnosti ili tkiva za testiranje.
• Bronhoskopija, torakoskopija ili torakalna hirurgija uz pomoć video zapisa – lekar koristi ove procedure da pregleda delove vaših pluća i uzme uzorke tkiva.
• Torakocenteza – lekar koristi ovu proceduru da uzme uzorak tečnosti oko pluća za testiranje.
• Endobronhijalni ultrazvuk ili endoskopski ultrazvuk jednjaka – lekar koristi ove procedure za pregled i biopsiju limfnih čvorova.
• Medijastinoskopija ili medijastinotomija – lekar koristi ove procedure da pregleda i uzme uzorke iz područja između vaših pluća (medijastinuma).

Lečenje malihnih tumora pluća

Tretmani za rak pluća leče rak u vašem telu ili usporavaju njegov rast. Tretmani mogu ukloniti ćelije raka, pomoći u njihovom uništavanju ili sprečiti njihovo razmnožavanje ili naučiti vaš imuni sistem da se bori protiv njih. Neke terapije se takođe koriste za smanjenje simptoma i ublažavanje bolova. Vaš tretman će zavisiti od vrste raka pluća koji imate, gde se nalazi, koliko je daleko rasprostranjen i mnogih drugih faktora.

Lečenje raka pluća uključuje operacije, radiofrekventnu ablaciju, terapiju zračenjem, hemoterapiju, ciljanu terapiju lekovima i imunoterapiju.

 

Cenovnik pogledajte ovde.