Specijalistički pregledi u domu za stare: potreba ili neophodnost?
Jedan od najznačajnijih segmenata kvalitetnog i ispunjenog života korisnika doma za stare osobe jeste adekvatna zdravstvena zaštita. Starenje sa sobom često donosi zdravstvene probleme i različite bolesti, te je briga o zdravstvenom stanju korisnika izuzetno važna.
Neophodno je da u odabranom domu budu obezbeđeni svi potrebni preduslovi za odgovarajuću zdravstvenu negu i da stručno medicinsko osoblje i lekari brinu o svojim pacijentima 24 časa dnevno.
Zdravstveno stanje pacijenata je zapravo najvažniji segment koji je potrebno redovno i pomno pratiti i prema tome, ukoliko je potrebno, obezbeđivati preglede lekara specijalista iz različitih oblasti, kao što su neuropsihijatar, psiholog, internista i kardiolog.
Internistički pregled lekara
Kada je u pitanju briga o zdravlju naših starijih članova porodice ne želimo ništa da prepustimo slučaju, zato je internistički pregled osnova za utvrđivanje rizika od pojave različitih složenih bolesti.
Teži oblici bolesti neretko napadaju više organa, te je značaj samog pregleda vrlo važan za pravovremeno otkrivanje i lečenje oboljenja, a čine ga:
- Sistematski kardiološki pregled koji obuhvata ultrazvuk srca, kao i EKG, holter srca i test opterećenja.
- Endokrinološki pregled koji je značajan za utvrđivanje problema sa štitastom žlezdom i otkrivanje dijabetesa.
- Pregled nefrologa koji se bavi otkrivanjem bubrežnih oboljenja.
- Urološki pregled sa ultrazvukom kojim se stiče jasna slika položaja, veličine i strukture bubrega, izgleda i veličinu bešike, a kod muškaraca i prostate.
- Gastroenterološki pregled koji omogućava otkrivanje oboljenja sistema za varenje, kao i jetre.
Takođe, poželjno je da svaki pacijent obavi snimanje rendgenom koji koristi vrlo male količine zračenja za stvaranje slika organa, tkiva i kostiju tela. Pored klasičnih rendgen snimanja kostiju i pluća, savetuje se i ultrazvuk abdomena. Rendgen predstavlja vrlo efikasnu, bezbolnu i brzu radiološku proceduru zahvaljujući kojoj se, uz pomoć x zraka, stvara slika o trenutnom stanju snimanog organa pacijenta. Rendgen aparat funkcioniše tako što X zraci prolaze kroz snimano meko tkivo ili koštani sistem, a pritom koriste minimalnu dozu zračenja koja ne ostavlja nikakva oštećenja po ljudski organizam. Rendgen ima široku primenu i pogodan je za snimanje različitih delova tela.
Pregled neurologa sa neuropsihološkim testiranjem
Neki od korisnika doma za stare su relativno zdravi i jaki, međutim njihovo mentalno zdravlje može biti narušeno, odnosno mogu bolovati od različitih bolesti koje mogu narušiti njihovu fizičku snagu i pokretljivost, a ne samo mentalne i kognitivne funkcije. Dakle, pregled neurologa može biti ključan u procesu oporavka starijih osoba, posebno kod onih koje imaju poteškoća pri kretanju i obavljanju osnovnih fizičkih aktivnosti.
Neuropsihološko testiranje predstavlja neuropsihološku procenu sposobnosti mozga da obavlja funkciju pamćenja, učenja ili sećanja. Na ovaj način lekar može odrediti da li su sposobnosti pacijenata narušene usled demencije, ili su, pak, posledice izmenjenog psihološkog stanja pacijenata koji boluju od depresija, stresa ili postraumatskog sindroma.
Testiranje vrši lekar specijalista uz pomoć upitnika koji omogućava pacijentu rešavanje različitih zadataka.Dobijeni rezultati omogućavaju lekaru postavljanje ispravne dijagnoze demencije, a posebno kod osoba kod kojih je demencija započela u mlađoj životnoj dobi.
Imidžing metode CT skener i magnetna rezonanca su značajan pregled kod svih budućih korisnika staračkog doma za koje se sumnja da pistoji neki od obilika demencije.
Rehabilitacija i fizikalna terapija u domu za stare
Posebna pažnja posvećena je programu rehabilitacije kod osoba čija je pokretljivost smanjena ili potpuno onemogućena kao posledica različitih oboljenja. Hronično pogoršanje pokretljivosti nastaje usled degenerativnih promena na zglobovima kičme, kuka i kolena, kao i osteoporoze.
Dom za stare omogućava individualni pregled lekara fizijatra, specijaliste za rehabilitaciju, nakon čega može biti određen program oporavka, odnosno fizikalna terapija. Neophodna je procena lekara o postojećem opštem stanju pacijenta, kardiološki i neurološki status, kao i psihičko stanje korisnika. Takođe, važno je utvrditi njegovu volju i spremnost da iskoristi svoje psihičke i fizičke potencijale.
Starački dom je mesto koje, zajedno sa svojim stučnim osobljem, teži ka očuvanju pokretljivosti kod pacijenata i samostalnom obavljanju aktivnosti.
Lekari specijalisti u staračkim domovima
Starije osobe odlučuju o prelasku u starački dom kada je njihovo zdravlje ugroženo i nisu sposobni da delimilčno ili u potpunosti brinu o sebi. Preseljenje i promena životnih navika nije laka, te lekari teže ka tome da taj proces olakšaju pružajući adekvatnu mentalnu i fizičku negu. Lekar opšte prakse izvršiće sistematski pregled pacijenata, a ukoliko proceni da je potrebno uputiće ga na kontrolni pregled lekara specijaliste.
Stručni tim lekara i medicinskih radnika u staračkim domovima omogućavaju pacijentima dvadesetčetvoročasovnu negu. Osoblje koje čine specijalisti interne medicine, urgentne medicine, onkologije i radiologije, detaljno su upoznati sa zdravstvenim stanjem svih korisnika. Iako potreba za lekarima specijalistima nije preterano učestala, korisnicima su pregledi uvek dostupni. Stoga, neophodno je da domovi za stare imaju lekare specijaliste sa kojima imaju ugovorenu saradnju. Takođe, ukoliko lekar opšte prakse proceni da je potreban pregled lekara specijaliste, porodica korisnika doma može angažovati drugog lekara koji je već upoznat sa zdravstvenim stanjem pacijenta. Svaki starački dom ima najmanje jednog, stalno zaposlenog lekara opšte prakse, koji, ukoliko nije prisutan 24h dolazi određenim danima ili po potrebi.
Pored neuroloških, najznačajniji pregledi za treće doba su internistički, kardiološki, reumatološki, kao i pregledi ortopeda. Naravno, javlja se potreba i za drugim pregledima lekara specijalista kao što su urološki i ginekološki pregledi pacijenata. Pacijenti koji imaju onkološku dijagnozu su pod stalnim nadzorom i pratnjom lekara ove specijalnosti.