Postcovid sindrom

Postcovid sindrom je termin sa kojim se medicinski svet globalno, pa tako i u našoj zemlji, sve češće susreće. Postcovid ili takozvani “produženi” Covid (“post-acute sequalae of SARS-COV-2 infection” odnosno postakutne posledice infekcije SARS-COV-2) nastaje nakon preležanog virusa Covid-19 i primećen je gotovo kod svih tipova pacijenata - onih sa težim oblikom oboljevanja, pacijenata sa izuzetno blagom slikom bolesti, ali i kod osoba koje nisu uopšte imale simptome i naznake prisustva bolesti u organizmu.

Naime, poznato je da se većina pacijenata posle nekoliko nedelja oporavka oseća mnogo bolje. Međutim, za Covid-19 je zapravo veoma karakteristična njegova upornost, te se kod jedne grupe pacijenata može primetiti da se ipak, iako odmiče i vreme i lečenje, javljaju novi ili vraćaju stari simptomi, pa čak i nakon akutne faze bolesti. Najčešći simptomi, koji se prirodno pojačavaju nakon mentalne ili fizičke aktivnosti, su brza pojava zamora, hronična iscrpljenost, prekidi u koncentraciji, iznenadne glavobolje, gubitak čula kao što su ukus ili miris, ubrzani rad srca, kratak i isprekidan dah, uporan i iritirajući kašalj, depresija kao i pojava temperature.

Post-covid simptomi

Starija populacija, penzioneri, osobe u poznim godinama i svi oni sa hroničnim zdravstvenim problemima koji podrazumevaju i primenu svakodnevne terapije spadaju u grupu izrazito sklonu dugotrajnim simptomima Covida. Međutim, isto je primećeno i kod mlađe populacije i zdravih osoba koje se nedeljama ili pak mesecima nakon infekcije osećaju veoma loše i pate od malaksalosti, dezorijentisani su i bore se sa nedostatkom energije koja im je preko potrebna za obavljanje svakodnevnih aktivnosti. Najprisutniji postcovid simptomi su:

- Umor i malaksalost nakon obavljanja neke radnje - “Post-exertional malaise (PEM)”

- Poteškoće u disanju, plitak dah i prisustvo kašlja

- Bolovi u kostima i zglobovima, mišićima i grudima

- Problemi sa koncentracijom ili promene u kvalitetu sna

- Glavobolje i vrtoglavice, pojačane u toku stajanja

- Ubrzan rada srca ili tzv “lupanje u grudima”

- Gubitka mirisa ili ukusa

- Depresija ili anksioznost

Najvažnije je da se pomenuti simptomi ne zanemaruju, jer ako se ne reaguje pravovremeno i ne pristupi adekvatnom lečenju, isti mogu ostaviti trajne posledice na kompletan ljudski organizam.

Brojni dugoročni efekti virusa Covid-19 su još uvek nepoznati

Svetska zdravstvena organizacija, bolnice i lekari širom sveta još uvek nisu u potpunosti upućeni u sve posledice virusa Covid-19 na zdravlje ljudi. Baš zato je preporuka svim lekarima da pažljivo motre i nadgledaju svoje pacijente koji su izlečeni od virusa Covid-19.

Osnova bolesti jeste atak na pluća i dijasne puteve, no narušavanjem pravilnog rada pluća mogu se pojaviti oštećenja i na drugim organima:

Srce: Čak i oni pacijenti koji su imali veoma blage simptome, kada su mesecima nakon oporavka obavili dodatna snimanja, utvrdili su da je prisutno trajno oštećenje srčanog mišića, a to može u budućnosti značajno povećati rizik od srčane insuficijencije ili drugih srčanih komplikacija.

Pluća: Upale pluća su stanja često povezana sa virusom Covid-19, a iste, ukoliko se ne leče, dovode do dugotrajnog oštećenja vazdušnih alveola u plućima što može uticati na pojavu dugoročnih problema sa disanjim organima.

Mozak: Kod svih tipova pacijenata, nivoa oboljenja i starosnih grupa Covid-19 može biti uzrok moždanog udara i izazvati ostala ozbiljna neurološka oboljenja.

Krvni ugrušci i oštećenje krvnih sudova: Aktuelni virus pojačava mogućnost pojave zgrušavanja krvi, a zatim i stvaranja krvnih ugrušaka. Ugrušci mogu dovesti do srčanog ili moždanog udara i oštetiti brojne organe kao što su pluća, noge, jetra ili bubrezi.

Iznenadne promene raspoloženja i prisustvo konstantnog umora: Iskustvo oboljevanja od Covid-19 može samo po sebi biti veoma frustrijajuće i traumatično, naročito prilikom težeg oblika bolesti koji može zahtevati i bolničko lečenje, te se dešava da se kod pacijenta razvije posttraumatski stres, depresija ili anksioznost.

Multisistemski inflamatorni sindrom (MIS) i autoimuna oboljenja:  Spektar zdravstvenih efekata nakon okončanja akutne faze bolesti je zaista velik (npr. plućna fibroza, miokarditis) i zabeleženi su u velikom broju sistema - kardiovaskularnom, plućnom, bubrežnom, a prisutne su i dermatološke, neurološke i psihijatrijske posledice.

Kako se ponašati nakon Covida i koji su pravilni koraci ukoliko sumnjate na post-kovid sindrom?

Najvažniju ulogu u ranom otkrivanju i pravilnom toku lečenja Covid infekcije ima radiološka dijagnostika - rendgen ili snimanje CT skenerom. Ukoliko sumnjate na infekciju ili ste već preležali Covid, savetujemo da potražite mišljenje i dodatni pregled lekara, te po njegovom nalogu, izvršite snimanje pluća rendgenom ili multislajsnim CT skenerom, jer to je pravilan način da sa sigurnošću utvrdite da li je upala još uvek prisutna u vašem organizmu. Zbog važnosti ovog pregleda lekari klinike DC Hram u Beogradu pozivaju sve pacijente da se i nakon ozdravljenja od virusa konsultuju sa svojim lekarom i pristupe pregledima u okviru postcovid paketa, koji obuhvata pregled pulmologa, snimanje pluća rentgenom ili još precizniju dijagnostiku CT skenerom.